ประโยชน์ของลูกตำลึง ผลอ่อนกินจิ้มน้ำพริกได้อร่อย ผลสุก รสออกหวาน อร่อย

ประโยชน์ของลูกตำลึง ผลอ่อนกินจิ้มน้ำพริกได้อร่อย ผลสุก รสออกหวาน อร่อย

หากพูดถึงอาหารสมุนไพรริมรั้วที่มีกันแทบทุกบ้านโดยเฉพาะตามต่างจังหวัด แน่นอนว่าคงหนีไม่พ้น ตำลึง ผักพื้นบ้านราคาไม่แพง แถมยังมากไปด้วยประโยชน์ ดีต่อสุขภาพมากๆ

ตำลึง ชื่อสามัญ Ivy gourd ชื่อวิทยาศาสตร์ Coccinia grandis (L.) Voigt (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Cephalandra indica (Wight & Arn.) Naudin) จัดอยู่ในวงศ์แตง (CUCURBITACEAE) มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ตำลึง, สี่บาท (ภาคกลาง), ผักแคบ (ภาคเหนือ), ผักตำนิน (ภาคอีสาน), แคเด๊าะ (แม่ฮ่องสอน) เป็นต้น

ตำลึง เป็นไม้เลื้อย โคนใบมีลักษณะเหมือนรูปหัวใจ มีมือเกาะที่ยื่นออกมาจากที่ข้อ ดอกมีทั้งดอกเดี่ยวและดอกคู่ กลีบดอกมีสีขาว และดอกมีลักษณะคล้ายรูประฆัง

สำหรับการนำตำลึงมารับประทานเป็นอาหารนั้นนิยมใช้ยอดและใบตำลึงกินเป็นผักสด อาจนำไปต้มหรือลวกจิ้มกับน้ำพริก ใช้ปรุงในแกงต่างๆ เช่น แกงจืด แกงเลียง ต้มเลือดหมู ก๋วยเตี๋ยวหมูตำลึง นำไปผัดตำลึงไฟแดง หรือใส่ในไข่เจียว

เนื่องจากว่าใบตำลึงเป็นอาหารที่มีบีตาแคโรทีนสูงมาก เป็นสารกลุ่มคาโรทีนอยด์ทำหน้าที่กรองแสงให้กับดวงตา ป้องกันไฟเบอร์ของเลนส์ตาจากความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นจากการถูกออกซิไดซ์ด้วยแสง ป้องกันการเกิดต้อ ซึ่งบีตาแคโรทีนเป็นสารที่เปลี่ยนเป็นวิตามินเอได้ จัดเป็นสารกลุ่มคาโรทีนอยด์ที่มีประสิทธิภาพการทำงานดีที่สุด

โดย บีตาแคโรทีนเป็นสารต้านออกซิเดชันลดความเสียหายจากอนุมูลอิสระในร่างกาย ยับยั้งการทำลายของออกซิเจนเดี่ยวและอนุมูลเปอรอกซิลอิสระ เชื่อว่าเป็นสารต้านมะเร็ง โดยเสริมประสิทธิภาพของเซลล์นักฆ่า (natural killer cell) ในการกำจัดเซลล์มะเร็ง กระตุ้นการทำงานของเอนไซม์ที่ซ่อมแซมสารพันธุกรรมได้

และใยอาหารจากตำลึงสามารถดูดจับสารพิษในระบบทางเดินอาหารได้ดีกว่าผักที่มีในท้องตลาดทั่วไป พบว่าการกินตำลึงจะสามารถลดอัตราเสี่ยงของการเกิดมะเร็งในระบบทางเดินอาหารได้

ส่วนผลอ่อนของตำลึง สามารถนำมากินกับน้ำพริกคล้ายแตงกวา ดองกินคล้ายแตงดอง หรือจะใช้ทำแกงคั่ว แกงกับหมูสามชั้น แกงไก่ใส่ลูกตำลึง แกงเขียวหวาน แกงกะทิลูกตำลึงปลาย่าง นอกจากนี้ ผลตำลึงวนอ่อน ยังมีสรรพคุณในการรักษาอาการลิ้นเจ็บ ลิ้นเป็นแผล ได้อีกด้วย

ส่วนผลสุกของลูกตำลึง ในเนื้อผลสุกจะมีรสชาติออกหวาน กินได้ อุดมด้วยสารกลุ่มแอนโทไซยานินที่มีฤทธ์ต้านอนุมูลอิสระ  และช่วยให้ผนังหลอดเลือดมีความยืดหยุ่นดี สามารถใช้งานได้ยืนยาว นอกจากนี้ เนื้อตำลึงยังมีแคลเซียม ฟอสฟอรัส และ ธาตุเหล็ก ที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายอีกด้วย