ดอกขจร ผักพื้นบ้านอร่อยและดีต่อสุขภาพ ทานสดหรือต้มลวกกินคู่น้ำพริกช่วยบำรุงหัวใจ บำรุงปอด

ดอกขจร ผักพื้นบ้านอร่อยและดีต่อสุขภาพ ทานสดหรือต้มลวกกินคู่น้ำพริกช่วยบำรุงหัวใจ บำรุงปอด 

ต้นขจร หรือ ต้นสลิด มีถิ่นกำเนิดในประเทศจีนและอินเดีย ชื่อสามัญ Cowslip creeper ชื่อวิทยาศาสตร์ Telosma cordata (Burm. f.) Merr. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Telosma minor (Andrews) W. G. Craib) จัดอยู่ในวงศ์ตีนเป็ด (APOCYNACEAE) และอยู่ในวงศ์ย่อยนมตำเลีย (ASCLEPIADOIDEAE - ASCLEPIADACEAE) มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า สลิด ขจร (ภาคกลาง), ผักสลิด (นครราชสีมา), กะจอน, ขะจอน, สลิดป่า, ผักสลิดคาเลา, ผักขิก เป็นต้น

ต้นขจร เป็นพืชผักสมุนไพรไม้เลื้อยเถาเล็ก แตกยอดจำนวนมาก ใช้เลื้อยเกาะไม้หลักหรือต้นไม้ใหญ่ สามารถนำมากินสดๆจิ้มกับน้ำพริกก็ได้ และสามารถนำใบอ่อน/ดอกตูม มาผัดกับน้ำมันมารับประทานได้ หรือจะนำไปใส่กับแกงป่า, แกงส้ม

Photo : asiaseeds.com

ประโยชน์ของขจร

ยอดอ่อน ผลอ่อน และดอกใช้รับประทานเป็นผักสด หรือนำมาต้มหรือลวกให้สุกใช้รับประทานร่วมกับน้ำพริก ส่วนดอกยังสามารถนำไปปรุงอาหารได้อีกหลายเมนู เช่น แกงส้มดอกขจร แกงจืดดอกขจร แกงเลียง
ขจรผัดไข่ ขจรชุบแป้งทอด ยำดอกขจร ข้าวต้มดอกขจร ผัดน้ำมันหอย ผัดกับปลาหมึก เป็นต้น (ยอดอ่อนคือส่วนที่มีคุณค่าทางอาหารมากที่สุด)

ในสมัยก่อนจะนำดอกขจรมานึ่งให้สุก ผสมกับมะพร้าวอ่อนหรือมะพร้าวแก่ขูดฝอย นำมาปรุงรสด้วยน้ำตาลทราย งา และเกลือเล็กน้อย ใช้ทำเป็นขนมที่เรียกว่า "ขนมดอกขจร" แต่ในปัจจุบันไม่ค่อยพบว่ามีขายแล้ว

ดอกสวยของขจร นอกจากจะรับประทานเป็นผักได้แล้ว ยังสามารถนำมาใช้ในงานดอกไม้สด ด้วยการนำไปร้อยอุบะติดชายมาลัยหรือเครื่องแขวนต่าง ๆ ได้อีกด้วย

เถาของต้นขจรมีความเหนียวมาก สามารถนำมาใช้แทนเชือกได้

นอกจากจะปลูกเพื่อนำดอกมารับประทานแล้ว ก็ยังสามารถปลูกเป็นไม้ประดับได้อีกด้วย

บ้างระบุว่าเนื้อไม้สามารถนำมาใช้ในการก่อสร้างได้

สรรพคุณของขจร

ช่วยบำรุงโลหิต (ดอก, ยอดใบอ่อน)

ช่วยรักษาโลหิตเป็นพิษ (ราก)

ช่วยบำรุงหัวใจ (ดอก, ยอดใบอ่อน)

แก่นและเปลือกใช้เป็นยาบำรุงธาตุในร่างกาย (แก่น, เปลือก)

ดอกและยอดใบอ่อนมีวิตามินสูง การรับประทานเป็นประจำจะช่วยบำรุงสายตาได้เป็นอย่างดี (ดอก, ยอดใบอ่อน)

ช่วยรักษาหวัดที่เกิดจากการตากลมหรือตากอากาศเย็น (ดอก)

ช่วยบรรเทาอาการวิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้อาเจียน (ดอก)

รากมีรสเบื่อเย็น ใช้รับประทานเพื่อให้เกิดอาการอาเจียน ช่วยถอนพิษยาเยื่อเบา (ราก)

รากนำมาฝนหยอดตาแก้ตาอักเสบ ตาแดง ตาแฉะ ตามัว (ราก)[1] บ้างว่านำมาใช้ผสมกับยาหยอดตาแล้วใช้หยอดตา (ราก)

ช่วยขับเสมหะ แก้เสมหะและโลหิต (ดอก)

ดอกมีรสเย็นขมและหอม ช่วยบำรุงปอด (ดอก)

ช่วยแก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ (ดอก)

ช่วยในการขับถ่าย (ดอก)

ช่วยบำรุงฮอร์โมนของสตรี (ดอก)

ช่วยบำรุงตับและไต (ดอก, ยอดใบอ่อน)

รากใช้เป็นยาดับพิษทั้งปวง (ราก)

ช่วยทำให้รู้รสชาติของอาหารและช่วยดับพิษยา (ราก)

ดอกใช้เข้าเครื่องยาหอม

ข้อควรระวัง ! : ลำต้นเป็นพิษต่อสุกร


ที่มา...medthai.com