ประโยชน์ของมะแว้งเครือ ผลอ่อน ยอดอ่อนทานกับน้ำพริก ช่วยบำรุงน้ำดี บำรุงธาตุในร่างกาย

ประโยชน์ของมะแว้งเครือ ผลอ่อน ยอดอ่อนทานกับน้ำพริก ช่วยบำรุงน้ำดี บำรุงธาตุในร่างกาย

มะแว้งเครือ (Solanum trilobatum L.) ผักสมุนไพรไม้เถาขนาดเล็ก มีหนามตามกิ่งก้าน มักขึ้นเองตามธรรมชาติในบริเวณที่ราบชายป่า ที่โล่งแจ้ง และบริเวณที่รกร้างริมทาง สามารถพบได้ทั่วทุกภาคของประเทศไทย นิยมใช้ทำเป็นยามากกว่า นำมารับประทานเป็นผักมากนัก แต่ก็มีผู้นำเอาผลอ่อนหรือยอดอ่อน ใช้รับประทานสดหรือลวก ต้ม เผาไฟ ใช้เป็นผักร่วมกับน้ำพริกด้วยเช่นกัน

มะแว้งเครือ จัดอยู่ในวงศ์มะเขือ (SOLANACEAE) มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า แขว้งเคีย (ตาก), มะแว้งเถา (กรุงเทพฯ), มะแว้ง มะแว้งเถาเครือ (ทั่วไป) เป็นต้น โดยมะแว้งเครือ ออกเป็นช่อคล้ายมะเขือพวง ผลมีลักษณะกลม ผิวผลเรียบเกลี้ยง ผลมีขนาดเล็กกว่าผลของมะเขือพวง หรือมีขนาดประมาณ 0.5-0.8 เซนติเมตร ผลอ่อนเป็นสีเขียวมีลายเป็นสีขาว ๆ ตามยาว เมื่อแก่หรือสุกแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีแดงสด ภายในผลมีเมล็ดลักษณะแบน ๆ อยู่หลายเมล็ด ผลมีรสขม

สรรพคุณของมะแว้งเครือ

ใบ รากมีรสขม เป็นยาบำรุงธาตุในร่างกาย (ราก, ใบ, ผล)

ช่วยบำรุงโลหิต (ผล)

ทั้งผลสุกและผลดิบเป็นยาขมช่วยทำให้เจริญอาหาร ด้วยการใช้ผลสดประมาณ 5-10 ผล นำมาโขลกให้พอแหลก คั้นเอาแต่น้ำผสมกับเกลือใช้จิบบ่อย ๆ หรือจะใช้ผลสดนำมาเคี้ยวแล้วกลืนทั้งน้ำและเนื้อ (ผล)

ช่วยลดระดับน้ำตาลในเส้นเลือด แก้เบาหวาน ด้วยการใช้ผลที่โตเต็มที่ประมาณ 10-20 ผล นำมารับประทานเป็นอาหาร เป็นผักจิ้มกับน้ำพริก (ผล)

ใบและรากใช้เป็นยารักษาวัณโรค (ใบและราก, ราก)

รากมีรสขมขื่นเปรี้ยว เป็นยาแก้ไข้สันนิบาต (ราก) ช่วยกระทุ้งพิษไข้ให้ลดลง (ต้น, ราก ใช้เป็นยาแก้ไข้ (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)

ราก ใบ ผล และทั้งต้นใช้เป็นยาแก้ไอ ตำรายาไทยจะใช้ผลสดเป็นยาแก้ไอ แก้เจ็บคอ ด้วยการใช้ในผลสด 4-10 ผล นำมาโขลกพอแหลกคั้นเอาแต่น้ำมาใส่เกลือเล็กน้อย ใช้จิบบ่อย ๆ หรือใช้ผลสดเคี้ยวกลืนเฉพาะน้ำจนหมดรสขมเฝื่อน แล้วคายกากทิ้ง จะช่วยบำบัดอาการไออย่างได้ผลชะงัด (แต่บ้างใช้ผลแห้งปรุงเป็นยาแก้ไอ) (ราก, ใบ, ผล, ทั้งต้น) หรือจะใช้ใบและรากนำมาทำเป็นยาลูกกลอน หรือต้มและทำเป็นผง ทำเป็นยาแก้ไอ (ใบและราก)

ช่วยขับเสมหะ ตำรายาไทยจะใช้ผลสด 4-10 ผล นำมาโขลกพอแหลกคั้นเอาแต่น้ำมาใส่เกลือเล็กน้อย ใช้จิบบ่อย ๆ หรือเคี้ยวกลืนเฉพาะน้ำจนหมดรสขมเฝื่อน (ผล)

ต้นมีสรรพคุณขับเสมหะ (ต้น)

รากมีสรรพคุณกัดและขับเสมหะให้ตก (ราก)

สรรพคุณของรากมะแว้งในบางตำราระบุว่า ใช้ระงับความร้อน (ราก)

ช่วยขับเหงื่อ (ทั้งต้น)

ช่วยแก้น้ำลายเหนียว (ต้น, ราก, ใบ, ผล)

ช่วยแก้กระหายน้ำ (ราก)

ผลใช้เป็นน้ำกระสายยากวาด (ผล)

ช่วยแก้หืด หืดหอบ ด้วยการใช้ผลสดประมาณ 5-10 ผล โขลกพอแหลก คั้นเอาแต่น้ำและใส่เกลือ นำมาจิบบ่อย ๆ หรือใช้ผลสดเคี้ยวแล้วกลืนทั้งน้ำและเนื้อ (ราก, ทั้งต้น)

ช่วยขับลม (รากผล

ต้น ราก ผลสด ผลแห้ง และทั้งต้นใช้เป็นยาขับปัสสาวะ (ต้น, ราก, ผลสด, ผลแห้ง, ทั้งต้น)

ต้นช่วยแก้หญิงท้องขึ้นในขณะตั้งครรภ์ (ต้น)

ช่วยแก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา (ราก, ผล)

มะแว้งเครือเป็นส่วนผสมหลักในตำรับยาประสะมะแว้ง (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)

ช่วยบำรุงน้ำดี (ผล)

ผลมะแว้งเครือแห้งมีฤทธิ์ช่วยทำให้น้ำตับอ่อนเดินได้สะดวก (ผล)

เปลือกต้น ใช้ฝนกับสุราปิดแผล รับประทานแก้พิษงู (เปลือกต้น)


อ้างอิงข้อมูลบางส่วน https://medthai.com/